Vrije tijd

Mijn moeder werkte vroeger in een bakkerij. Zij vertelde mij dat zij van maandag tot en met zaterdag werkte en nog halve dag op zondag. Er werden namelijk na de kerkdienst nog vele gebakjes verkocht. Het aantal uren dat zij maakte weet ik niet, maar het waren er heel wat. Je vraagt je nu af hoe een mens dat kan volhouden. Van vakantie hadden ze honderd jaar geleden nog amper gehoord. Dat was alleen aan de 'rijken' voorbehouden. Een doorsnee gezin met gemiddeld acht kinderen moest gewoon hard aanpoten. Zes en een halve dag per week 10 á 12 uur per dag. En die spaarzame overige uren werden ook nog eens in de kerk doorgebracht. Nu was er gelukkig veel minder afleiding. Er was geen televisie en als de kwartjes in de meter op waren, ging het licht uit en ging je naar bed. Ook op school werd er alleen 'geleerd' en na school moesten de ouders worden geholpen. Tijd voor ontspanning was ver te zoeken. Was je ziek, jammer dan. Dan was er geen inkomen. Met een gemiddelde leeftijd die ook nog lager lag en met kwaaltjes als hart en vaatziekten en TBC op de loer, mocht je blij zijn als je een dagje naar het strand kon.

Tja, dat was een harde tijd. Toch hoorde ik haar nooit klagen. Ik zal nu even niet over de jeugd beginnen, die al klagen als ze na school nog huiswerk moeten maken. Dat is er echt geen tijd om de afwas te doen voor moeder of de tafel af te ruimen na het eten, want ze hebben het al veel te druk. Als ik dan even hun kamer binnenloop, zie ik ze chatten, maar dat was natuurlijk toeval.... Nee, vandaag hou ik het bij mijzelf.

Na een aantal intensieve maanden, hebben mijn gezin en ik eindelijk een weekje vakantie. Ik merk dat ik ouder word en langzaam opbrand. Vroeger hadden wij actieve vakanties. Skiën, bergbeklimmen, excursies maken, kanoën. Onze vrije tijd was vol ingedeeld. Er mocht natuurlijk geen spaarzame vrije tijd verloren gaan. Nu gaan we voor een 'uitzak'-vakantie. Een weekje je laten verwennen in een goed hotel en wat zwemmen, foto's maken of aan het strand liggen. Het is niet te geloven, maar zelfs daar kan je nog moe van worden. Want ging je vroeger pas je foto's laten ontwikkelen als je weer thuis kwam, nu moeten ze dezelfde avond uitgezocht en eventueel bewerkt op Facebook staan. Iedereen moet liefst binnen een paar uur weten dat je plezier hebt, anders lijk je geen goede vakantie te hebben gehad. En die 'likes' zijn heel belangrijk, want je wilt wel weten dat de anderen hebben gezien dat je vakantie hebt genoten. Veel nieuws en nog eens nagenieten met wat vrienden met een gezellig dia-avondje is er niet meer bij. Iedereen kent de foto's dan al.

Hoe is het toch mogelijk dat ik nog geen rustpuntje weet te vinden? Wij hebben het, ondanks veel meer vrije tijd dan vroeger, zo druk dat ontspannen bijna niet meer mogelijk lijkt. Het is niet alleen de voortdurende werkdruk. Blijkbaar is het in het gezin niet anders. Social media, voorbereidingen op een volgend examen of andere prestatieverplichtingen weerhouden je ervan om eens langer dan een paar uur ontspannen op een stoel te gaan zitten en te genieten van de zon of een goed boek. Ik merk zelfs dat, terwijl ik op een ligstoel van de zon geniet, mijn gedachten weer afdwalen naar zaken die ik die ik na mijn vakantie wil of moet gaan doen. Blijkbaar voelen wij ons onbewust improductief en schuldig als wij even niets doen. Genieten van het moment is er eigenlijk niet meer bij. Alles moet verantwoordt worden, zelfs de vakantiefoto's van de kinderen op de social media: "Waarom was zoonlief niet op de foto? Was hij ziek? Ben je wel bij xxx geweest? Als je daar bent moet je wel xxx hebben gezien!" Dus voelen wij ons verplicht om maar foto's te maken voor anderen om dat te bewijzen. De hele dag is mijn gezin bezig zich te verantwoorden. Waarvoor? Vakantie wordt zo nog een loodzware last als je niet hebt kunnen aantonen dat je vakantie hebt gehad. Kunnen wij eigenlijk nog wel ontspannen? Of zijn wij dat verleerd?

Vanaf de weg die ik naar het strand loop, zie ik een school vissen in de zee. Zij zijn de hele dag bezig om voedsel te verzamelen. Ik zie een kleine mierenkolonie blaadjes en takjes verslepen, waarschijnlijk om een warm nest te maken voor de aankomende winter en ik zie een paar vogels ophef maken wanneer zij een kat opmerken, die hen aan het besluipen is. Vrije tijd Geen van deze dieren heeft een moment van vrije tijd. Toch lijken zij een rustiger leven te hebben dan de mens.

Ik heb vlakbij ons hotel een verlaten bouwvallige woning gezien. De stijl viel meteen bij mij en mijn gezin in de smaak. In gedachten zie ik mij deze woning opknappen tijdens de volgende vakanties en droom ik er al van wanneer ik gepensioneerd ben hier te gaan wonen en lekker in de zon te liggen luieren....

Oeps nu doe ik het weer: mijn volgende verlof vul ik al in met een nieuw item op mijn bucket-list en zo wordt weer mijn vrije tijd ingevuld met een 'to do' lijst. We nemen ons zelfs voor om bepaalde zaken in onze vrije tijd af te handelen of daar vrije dagen aan te besteden. Bijvoorbeeld met een klus in huis of het volgen van een cursus 'leren ontspannen'. Het paradoxale is dan dat de vrije tijd geen vrije tijd meer is: je de tijd is immers al ingevuld met iets dat je wil of moet doen. De vraag is dan wanneer is vrije tijd, vrije tijd?

Van deze vraag wordt ik nu al gek. Ik ben blij dat mijn vrije tijd er bijna weer op zit en ik binnenkort weer gewoon kan gaan werken. Blijkbaar heb ik al te veel vrije tijd gehad om hierover na te kunnen denken!

                                                                                                            Auteur Tiberius Black